(Eco)marxisten weten intussen al lang dat socialisme of wat daar soms
voor moet doorgaan, lang geen garantie is voor een deftig milieubeleid
of een duurzaam beheer van het ecosysteem. Het is kwestie van de
prioriteiten die onder het socialisme worden gesteld. In de USSR van Stalin en
zijn opvolgers werd absolute prioriteit gegeven aan de
industrialisering en aan industriële landbouwmethodes met soms
rampzalige gevolgen. Zo droogde het unieke Aralmeer,
een gigantisch zoetwaterbassin, grotendeels op omdat het water uit de
rivieren die erin uitmonden grotendeels werd gebruikt en omgeleid voor
irrigatieprojecten (in de eerste plaats voor de katoenteelt) met een
regelrechte milieuramp tot gevolg. Een uniek ecosysteem verdween voor
meer dan 60% en ook vele visserfamilies werden werkloos doordat het meer
grotendeels opdroogde. De regering van de staatskapitalistische
Sovjet-Unie was niet verrast door de uitdroging. Men had voorzien dat
dit zou gebeuren. De algemene opinie was echter dat de winst gegenereerd
door de katoenteelt belangrijker was dan het meer, dat men daarvoor
best kon ‘opofferen’.
De ecologische ramp, een van de grootste van de twintigste eeuw, houdt
in dat het gigantische zoetwatermeer grotendeels veranderde in een
enorme zoutwoestijn met een aantal kleinere zoutwatermeren. Het Aralmeer
(of wat ervan overblijft) ligt volledig op het grondgebied van de
vroegere USSR, meer bepaald op de grens van de oude Sovjetrepublieken
Kazachstan en Oezbekistan.
Het album “Aral Sea Stories And The River Naryn”, dat we kregen toegestuurd via het Berlijnse sound art label Corvo Records,
maakt deel uit van een groter project betreffende de verdwijning en de
gedeeltelijke restauratie van het Aralmeer in Centraal-Azië in de
afgelopen zestig jaar.
Want inderdaad, er is ook een positieve noot aan het trieste verhaal:
sinds de onafhankelijkheid tracht Kazachstan met de hulp van de UN het
noordelijk deel van het Aralmeer terug te herstellen in zijn
oorspronkelijke staat. Dit noordelijke waterbekken omvat 10% van de
oorspronkelijke oppervlakte. En het project kan zeker een succes worden
genoemd, zij het een partieel succes. Het stijgende waterniveau bracht
duidelijke verbeteringen voor de plaatselijke ecologie en economie onder
meer door een hergeboorte van de vissersindustrie. Het project biedt
hoop voor de toekomst en toont dat zelfs grootschalige milieucatastrofes
omkeerbaar zijn als er maar voldoende middelen worden tegenaan gegooid.
Het is een positief verhaal in het huidige klimaatdebat en in het
herdenken van onze ganse relatie met het milieu en het ecosysteem.
De centrale vraag die hier op dit sound art album wordt gesteld is ‘Wat
kunnen we leren van het gebruik en misbruik van water door te luisteren
naar de geluiden ervan?’
Peter Cusack, de man achter dit field recording album, woont en werkt
tussen Berlijn en Londen. Hij is geluidsartiest, gitarist, fotograaf,
producer en researcher. Peter Cusack is als geluidskunstenaar vooral
geïnteresseerd in ‘environmental sound’ en akoestische ecologie. Hij is
geïnteresseerd in hoe geluiden veranderen met de migratie van mensen en
met de evolutie van de technologie. Zijn projecten variëren van sociale
kunst tot onderzoek naar de rol van ‘geluid’ in ons ruimtegevoel. Hij
lanceerde onder meer het ‘Favourite Sounds Project’ waarin hij op zoek
gaat naar wat mensen als positief ervaren in hun alledaagse
geluidsomgeving. Zijn project “Sounds From Dangerous Places” (2012)
bestudeert de soundscapes van ecologisch zwaar beschadigde sites. Het
resulterende album laat vooral veel veldopnames horen uit Tsjernobyl
maar ook afkomstig van nucleaire sites in de UK.
Peter Cusack produceerde ook ‘Vermilion Sounds’, een programma over
omgevingsgeluiden, voor de Londense zender Resonance FM Radio, hield
lezingen over ‘Sound Arts & Design’ in het London College of
Communication en was recent nog een onderzoekspartner in het
multidisciplinaire ‘Positive Soundscapes Project’ dat over verschillende
universiteiten liep. Hij bracht ook o.a. de albums “Your Favourite
London Sounds” (2001), “Baikal Ice” (2004), “Favourite Sounds Of
Beijing” (2007) en “Favourite Berlin Sounds” (2013) uit.
Peter Cusack is lid van CRiSAP (Creative Research in Sound Arts
Practice), is research staff member en stichtend lid van het London
College of Communication in the University of the Arts London en was
stichtend lid en directeur van The London Musicians’ Collective. Het
best bekend is hij als lid van het avant garde muziekkwartet Alterations (1978–1986).
Maar terug naar “Aral Sea Stories And The River Naryn”. De geluiden te
horen op dit album werden opgenomen in het dorp Tastubek in Kazachstan
(in 2013-2015), aan het noordelijk Aralmeer en in het stadje
Shamaldy-Sai in Kirgizië (in 2018), aan de oevers van de rivier Naryn,
de voornaamste toevoer van water voor het Aralmeer.
Vanaf 2013 maakte Peter Cusack drie reizen naar het Aralmeer in
Kazachstan en een naar de Naryn rivier in Kyrgyzstan (of Kirgizië) om
veldopnames te maken, foto’s te nemen en te praten met de bevolking om
aldus inzichten te verwerven in de impact van het gebruik en misbruik
van water op het milieu en de mensen in de regio. De focus ligt daarbij
evenzeer op de restoratie van het meer als op de verdwijning ervan in de
vorige eeuw en geeft prioriteit aan het luisteren als een middel van
onderzoek.
“Side A Tastubek, The Aral Sea, Kazakhstan” Openingstrack “Aral Sea Thunder – camels, skipping, vital rain, village life in the storm” (12 minuten). Vogelgeluiden, gerommel van onweer en het geluid van de regen, spelende kinderen met een aftelrijmpje in een vreemde taal (Kazachs waarschijnlijk), gemekker van een verloren gelopen geitje, brullende kamelen, het motorgeluid van een oude Soviet Ural motorfiets, onweer eerst in de verte en dan heel dichtbij met kletterende regen en rollende donderslagen. De geluiden van kinderen en vee zijn dan al opgehouden, die zochten veiliger schuiloorden op. Naarmate de onweergeluiden verminderen duiken de kindergeluiden, de geluiden van vee en het gekwetter van vogeltjes weer op. De ganse storm duurde 35 minuten.
Wanneer een grote watermassa verdwijnt, heeft dat zijn weerslag op het
milieu en het weer in de ganse regio. Zo ook hier. De neerslag nam af
rond het Aralmeer, de zomertemperaturen stegen, de wind werd intenser en
het wildleven ging achteruit. Zout en industriële polluenten werden
door de winden vanuit de uitgedroogde bodem meegenomen in heuse
stofstormen die de bodemkwaliteit van het landbouwgebied en de
gezondheid van de plaatselijke bevolking aantastten. Maar toen het
noordelijk deel van het Aralmeer werd hersteld, was het verrassend hoe
snel positieve effecten de kop opstaken. De neerslag verbeterde weer en
de vegetatie blijft langer groen in de zomer en er is merkelijk minder
stof. Deze opname laat niet enkel het dorpsleven horen maar ook de
terugkeer van regen en donder en het einde van de ‘droge jaren’. Het is
een levend (geluids)bewijs van het feit dat beslissingen in verband met
waterbeheer (en zeg in dit geval maar gerust het misbruik ervan)
verrijkende consequenties hebben voor het ecosysteem van de ganse regio
inclusief de menselijke maatschappij, economie en volksgezondheid.
“Ice Bells” (10 minuten). Een enorm winderige track met geluiden van
een razende stormwind en getinkel van ijsklokjes (zie de titel van het
stuk). Het geluid van deze ‘ijsbellen’ hangt samen met de
klimaatopwarming. In normale winters daalt de temperatuur in de streek
beneden -10°C en blijft daar meerdere maanden. Maar in 2015 – het jaar
waarin de geluidsopnames werden gemaakt – steeg de temperatuur zelfs een
paar dagen boven het vriespunt waardoor de sneeuw smolt en het
smeltwater naderhand opnieuw bevroor. Takjes en twijgjes raakten aldus
bedekt met een dun laagje ijs en als ze dan door de sterke wind tegen
elkaar aan gaan tikken krijg je dit fenomeen dat klinkt als tinkelende
klokjes. Mijn favoriete en de meest intrigerende track.
“Side B Shamaldy-Sai, the River Naryn, Kyrgyzstan” “Akkan Suu (Flowing Water)” (3 minuten): dit is een folksong over het thema gecomponeerd door ene Tinarbek Kerimbekov en gezongen in (naar ik vermoed) het Kirgizisch. Het is een ode aan het water, zijn bron en de rivier, een song gezongen door de componist met begeleiding van een etnisch snaarinstrument (ofwel is het een gewone akoestische gitaar met speciale speltechniek)
“Perpetual Revolution, Exterior” (4 minuten): dit is een erg waterige
track met veel gebroebel en geluiden van stromend water. De veldopnames
werden gemaakt bij een gigantisch groot metalen waterwiel in het
stadskanaal van Shamaldy-Sai, Kirgizië. Er zijn er zo een ganse reeks
maar dit is het grootste wiel en een van de weinige die nog werken. Op
de achtergrond hoor je vogelgezang maar die wordt grotendeels overstemd
door het waterig gebroebel en het geluid van het snelstromende water in
het kanaal.
“Perpetual Revolution, Interior” (13 minuten) Nog meer waterige
geluiden gecombineerd met metalige geluiden. Deze track werd gemaakt bij
hetzelfde waterwiel maar nu met de microfoons binnenin de metalen
structuur wat uiteraard in de eerste plaats heel veel metalige geluiden
oplevert gegenereerd door het draaiende metalen wiel. Als je ernaar
luistert hoor je de periodiciteit van het wiel (een omwenteling duurt
ongeveer 1 min 20 sec) die verandert naargelang het water sneller gaat
stromen. De geluiden onder water werden gecapteerd door een
onderwatermicrofoon (een hydrofoon). De scherpe klikken zijn vallende
druppels. Er werden twee hydrofoons gebruikt – een direct onder het wiel
en een ernaast – en een contactmicrofoon boven water die de vibraties
in het metaal capteert. We horen een lage metalige toon, een drone zou
je kunnen zeggen, van het metalen rad, gecombineerd met waterige klanken
maar de metalen drone van het kreunende en piepende ronddraaiende
waterrad overheerst. Een erg intrigerende track ook. Sommige
droneliefhebbers en industrialfans komen hier waarschijnlijk spontaan
bij klaar maar het zijn dus gewoon field recordings.
Dit is een enorm interessant field recordings album en zowat het meest intrigerende field recordings en sound art album dat ik ooit hoorde, al komt “In St Cuthbert’s Time – The Sounds of Lindisfarne and the Gospels” van Chris Watson (ex-Cabaret Voltaire) aardig in de buurt. Dit album is echt een aanrader voor liefhebbers van sound art en veldopname albums (duh) maar ook voor (professionele of hobby) biologen, ecologen, hydrologen, etnologen en milieubeschermers. Het album verscheen als LP in een oplage van 200 copies en heeft een insert met foto’s van de hand van Peter Cusack.
Belgian Dark Entries Magazine wrote a 10 stars (!) “ARAL SEA STORIES” re√iew
http://www.darkentries.be/nl/recensies/peter-cusack-aral-sea-stories-and-the-river-naryn-celebrations-songs-sounds-of-water-use-and-abuse/
(Eco)marxisten weten intussen al lang dat socialisme of wat daar soms voor moet doorgaan, lang geen garantie is voor een deftig milieubeleid of een duurzaam beheer van het ecosysteem. Het is kwestie van de prioriteiten die onder het socialisme worden gesteld. In de USSR van Stalin en zijn opvolgers werd absolute prioriteit gegeven aan de industrialisering en aan industriële landbouwmethodes met soms rampzalige gevolgen. Zo droogde het unieke Aralmeer, een gigantisch zoetwaterbassin, grotendeels op omdat het water uit de rivieren die erin uitmonden grotendeels werd gebruikt en omgeleid voor irrigatieprojecten (in de eerste plaats voor de katoenteelt) met een regelrechte milieuramp tot gevolg. Een uniek ecosysteem verdween voor meer dan 60% en ook vele visserfamilies werden werkloos doordat het meer grotendeels opdroogde. De regering van de staatskapitalistische Sovjet-Unie was niet verrast door de uitdroging. Men had voorzien dat dit zou gebeuren. De algemene opinie was echter dat de winst gegenereerd door de katoenteelt belangrijker was dan het meer, dat men daarvoor best kon ‘opofferen’.
De ecologische ramp, een van de grootste van de twintigste eeuw, houdt in dat het gigantische zoetwatermeer grotendeels veranderde in een enorme zoutwoestijn met een aantal kleinere zoutwatermeren. Het Aralmeer (of wat ervan overblijft) ligt volledig op het grondgebied van de vroegere USSR, meer bepaald op de grens van de oude Sovjetrepublieken Kazachstan en Oezbekistan.
Het album “Aral Sea Stories And The River Naryn”, dat we kregen toegestuurd via het Berlijnse sound art label Corvo Records, maakt deel uit van een groter project betreffende de verdwijning en de gedeeltelijke restauratie van het Aralmeer in Centraal-Azië in de afgelopen zestig jaar.
Want inderdaad, er is ook een positieve noot aan het trieste verhaal: sinds de onafhankelijkheid tracht Kazachstan met de hulp van de UN het noordelijk deel van het Aralmeer terug te herstellen in zijn oorspronkelijke staat. Dit noordelijke waterbekken omvat 10% van de oorspronkelijke oppervlakte. En het project kan zeker een succes worden genoemd, zij het een partieel succes. Het stijgende waterniveau bracht duidelijke verbeteringen voor de plaatselijke ecologie en economie onder meer door een hergeboorte van de vissersindustrie. Het project biedt hoop voor de toekomst en toont dat zelfs grootschalige milieucatastrofes omkeerbaar zijn als er maar voldoende middelen worden tegenaan gegooid. Het is een positief verhaal in het huidige klimaatdebat en in het herdenken van onze ganse relatie met het milieu en het ecosysteem.
De centrale vraag die hier op dit sound art album wordt gesteld is ‘Wat kunnen we leren van het gebruik en misbruik van water door te luisteren naar de geluiden ervan?’
Peter Cusack, de man achter dit field recording album, woont en werkt tussen Berlijn en Londen. Hij is geluidsartiest, gitarist, fotograaf, producer en researcher. Peter Cusack is als geluidskunstenaar vooral geïnteresseerd in ‘environmental sound’ en akoestische ecologie. Hij is geïnteresseerd in hoe geluiden veranderen met de migratie van mensen en met de evolutie van de technologie. Zijn projecten variëren van sociale kunst tot onderzoek naar de rol van ‘geluid’ in ons ruimtegevoel. Hij lanceerde onder meer het ‘Favourite Sounds Project’ waarin hij op zoek gaat naar wat mensen als positief ervaren in hun alledaagse geluidsomgeving. Zijn project “Sounds From Dangerous Places” (2012) bestudeert de soundscapes van ecologisch zwaar beschadigde sites. Het resulterende album laat vooral veel veldopnames horen uit Tsjernobyl maar ook afkomstig van nucleaire sites in de UK.
Peter Cusack produceerde ook ‘Vermilion Sounds’, een programma over omgevingsgeluiden, voor de Londense zender Resonance FM Radio, hield lezingen over ‘Sound Arts & Design’ in het London College of Communication en was recent nog een onderzoekspartner in het multidisciplinaire ‘Positive Soundscapes Project’ dat over verschillende universiteiten liep. Hij bracht ook o.a. de albums “Your Favourite London Sounds” (2001), “Baikal Ice” (2004), “Favourite Sounds Of Beijing” (2007) en “Favourite Berlin Sounds” (2013) uit.
Peter Cusack is lid van CRiSAP (Creative Research in Sound Arts Practice), is research staff member en stichtend lid van het London College of Communication in the University of the Arts London en was stichtend lid en directeur van The London Musicians’ Collective. Het best bekend is hij als lid van het avant garde muziekkwartet Alterations (1978–1986).
Maar terug naar “Aral Sea Stories And The River Naryn”. De geluiden te horen op dit album werden opgenomen in het dorp Tastubek in Kazachstan (in 2013-2015), aan het noordelijk Aralmeer en in het stadje Shamaldy-Sai in Kirgizië (in 2018), aan de oevers van de rivier Naryn, de voornaamste toevoer van water voor het Aralmeer.
Vanaf 2013 maakte Peter Cusack drie reizen naar het Aralmeer in Kazachstan en een naar de Naryn rivier in Kyrgyzstan (of Kirgizië) om veldopnames te maken, foto’s te nemen en te praten met de bevolking om aldus inzichten te verwerven in de impact van het gebruik en misbruik van water op het milieu en de mensen in de regio. De focus ligt daarbij evenzeer op de restoratie van het meer als op de verdwijning ervan in de vorige eeuw en geeft prioriteit aan het luisteren als een middel van onderzoek.
“Side A Tastubek, The Aral Sea, Kazakhstan”
Openingstrack “Aral Sea Thunder – camels, skipping, vital rain, village life in the storm” (12 minuten). Vogelgeluiden, gerommel van onweer en het geluid van de regen, spelende kinderen met een aftelrijmpje in een vreemde taal (Kazachs waarschijnlijk), gemekker van een verloren gelopen geitje, brullende kamelen, het motorgeluid van een oude Soviet Ural motorfiets, onweer eerst in de verte en dan heel dichtbij met kletterende regen en rollende donderslagen. De geluiden van kinderen en vee zijn dan al opgehouden, die zochten veiliger schuiloorden op. Naarmate de onweergeluiden verminderen duiken de kindergeluiden, de geluiden van vee en het gekwetter van vogeltjes weer op. De ganse storm duurde 35 minuten.
Wanneer een grote watermassa verdwijnt, heeft dat zijn weerslag op het milieu en het weer in de ganse regio. Zo ook hier. De neerslag nam af rond het Aralmeer, de zomertemperaturen stegen, de wind werd intenser en het wildleven ging achteruit. Zout en industriële polluenten werden door de winden vanuit de uitgedroogde bodem meegenomen in heuse stofstormen die de bodemkwaliteit van het landbouwgebied en de gezondheid van de plaatselijke bevolking aantastten. Maar toen het noordelijk deel van het Aralmeer werd hersteld, was het verrassend hoe snel positieve effecten de kop opstaken. De neerslag verbeterde weer en de vegetatie blijft langer groen in de zomer en er is merkelijk minder stof. Deze opname laat niet enkel het dorpsleven horen maar ook de terugkeer van regen en donder en het einde van de ‘droge jaren’. Het is een levend (geluids)bewijs van het feit dat beslissingen in verband met waterbeheer (en zeg in dit geval maar gerust het misbruik ervan) verrijkende consequenties hebben voor het ecosysteem van de ganse regio inclusief de menselijke maatschappij, economie en volksgezondheid.
“Ice Bells” (10 minuten). Een enorm winderige track met geluiden van een razende stormwind en getinkel van ijsklokjes (zie de titel van het stuk). Het geluid van deze ‘ijsbellen’ hangt samen met de klimaatopwarming. In normale winters daalt de temperatuur in de streek beneden -10°C en blijft daar meerdere maanden. Maar in 2015 – het jaar waarin de geluidsopnames werden gemaakt – steeg de temperatuur zelfs een paar dagen boven het vriespunt waardoor de sneeuw smolt en het smeltwater naderhand opnieuw bevroor. Takjes en twijgjes raakten aldus bedekt met een dun laagje ijs en als ze dan door de sterke wind tegen elkaar aan gaan tikken krijg je dit fenomeen dat klinkt als tinkelende klokjes. Mijn favoriete en de meest intrigerende track.
“Side B Shamaldy-Sai, the River Naryn, Kyrgyzstan”
“Akkan Suu (Flowing Water)” (3 minuten): dit is een folksong over het thema gecomponeerd door ene Tinarbek Kerimbekov en gezongen in (naar ik vermoed) het Kirgizisch. Het is een ode aan het water, zijn bron en de rivier, een song gezongen door de componist met begeleiding van een etnisch snaarinstrument (ofwel is het een gewone akoestische gitaar met speciale speltechniek)
“Perpetual Revolution, Exterior” (4 minuten): dit is een erg waterige track met veel gebroebel en geluiden van stromend water. De veldopnames werden gemaakt bij een gigantisch groot metalen waterwiel in het stadskanaal van Shamaldy-Sai, Kirgizië. Er zijn er zo een ganse reeks maar dit is het grootste wiel en een van de weinige die nog werken. Op de achtergrond hoor je vogelgezang maar die wordt grotendeels overstemd door het waterig gebroebel en het geluid van het snelstromende water in het kanaal.
“Perpetual Revolution, Interior” (13 minuten) Nog meer waterige geluiden gecombineerd met metalige geluiden. Deze track werd gemaakt bij hetzelfde waterwiel maar nu met de microfoons binnenin de metalen structuur wat uiteraard in de eerste plaats heel veel metalige geluiden oplevert gegenereerd door het draaiende metalen wiel. Als je ernaar luistert hoor je de periodiciteit van het wiel (een omwenteling duurt ongeveer 1 min 20 sec) die verandert naargelang het water sneller gaat stromen. De geluiden onder water werden gecapteerd door een onderwatermicrofoon (een hydrofoon). De scherpe klikken zijn vallende druppels. Er werden twee hydrofoons gebruikt – een direct onder het wiel en een ernaast – en een contactmicrofoon boven water die de vibraties in het metaal capteert. We horen een lage metalige toon, een drone zou je kunnen zeggen, van het metalen rad, gecombineerd met waterige klanken maar de metalen drone van het kreunende en piepende ronddraaiende waterrad overheerst. Een erg intrigerende track ook. Sommige droneliefhebbers en industrialfans komen hier waarschijnlijk spontaan bij klaar maar het zijn dus gewoon field recordings.
Dit is een enorm interessant field recordings album en zowat het meest intrigerende field recordings en sound art album dat ik ooit hoorde, al komt “In St Cuthbert’s Time – The Sounds of Lindisfarne and the Gospels” van Chris Watson (ex-Cabaret Voltaire) aardig in de buurt. Dit album is echt een aanrader voor liefhebbers van sound art en veldopname albums (duh) maar ook voor (professionele of hobby) biologen, ecologen, hydrologen, etnologen en milieubeschermers. Het album verscheen als LP in een oplage van 200 copies en heeft een insert met foto’s van de hand van Peter Cusack.
Henk Vereecken